Кандыг угланыышкыннар бар дээрге, ол болза дорт ангы угланыышкынныг болур:
1. Ажыл дилээринге болгаш ажылга тургустунарынга дузалал болур. Бо угланыышкынга социалдыг контрактыны 6 ай ишти ажылга тургустунуп алырга шалыны-биле катай ай санында 11 634 акшаны толеп бээр болур.
2. Хууда сайгарлыкчы кылдыр ажылдап эгелээринге дуза кылдыр чангыс катап 250 000 акшаны курунеден деткимче кылдыр бээри болур. Ону алырда хуу сайгарлыкчы кылдыр ажылдаар бизнес-планын кылып белеткээр болуп турар.
3. Хуу мал-маган азырап алыр болгаш орогод остуруп алгаш садып-сайзырар кылдыр деткимче акшаны чангыс катап бир кижиге хамаарыштыр 100 000 акшаны деткимче кылдыр бээр курунеден
Бо эгезинде 3 угланыышкынны ажыл чок хамаатылар хараа тудар топтерге керээ чарар.
4. Ог-булени эн берге байдалдан уштурунун хемчеглери, ол болза ай санында ог-булеге 11 634 акшаны шилчидип бээри (ол толевирнин хуусаазы уш айдан азы алды ай чедир бооп болур). Ол берген деткимчени ог-буле эн чугула хереглеттинип турар неледелерже чарып болур. Ол чул дээрге: аъш-чем садып болур, эмнер садып болур, хомур садып болур, электроэнергия дээш орезин толеп болур, бажынга ремонт кылып ап болур дээн ышкаш оон-даа оскээр бирги хереглеттинип турар чуулдерже чарып болур.
Бо 4 дугаар угланыышкынга киржиксээн хамаатылар чурттап турар черинин социал топ-биле керээ чарар.
Кым социалдыг контрактче киржип болурул?
Эн кол негелдези – чединмес байдал, айда ог-буленин кирип турар орулгазы эвээш, ог-буленин кижи бурузунге ниити орулгазын улептерге 11 253 акшадан эвээш болур ужурлуг. Ог-булелер болгаш чааскаан чурттап турар хамаатылар киржир эргелиг болур.
Социалдыг контрактынын кол сорулгазы – чединмес ог-булелерни берге байдалдан уштуру-биле курунеден деткимче акша болур. Ону алгаш, ог-булелер боттары база берге байдалдан уштунуп чарыыр ужурлуг сорулгаларынче угландырар ужурлуг болур. Чижелээрге, немелде профессионалдыг ооредилгени эртип алгаш доозуп алган специальность аайы-биле ажылга тургустунарын кызыдар, азы болза бажынынын ремонтулап алыр, эмнээшкин курстарын албан алган турар, ол акша-биле дээш оон-да ынай чарыыр ужурлуг сорулгаларынче чараан турар ужурлуг. Ону керээ чарып алган азы болза социал топке, азы болза ажыл чок хамаатыларны хаара тудар топке отчедун берген турар ужурлуг.
Кайнаар документилерни дужаап болурул?
Чурттап турар черинин аайы-биле чонну ажылга хаара тудар топче 1,2 и 3 дугаар угланыышкыннарже дужаар.
4 дугаар угланыышкынче киржири-биле ог-булеге болгаш ажы-толге ачы-дуза чедирер топче баар.